OBJAWY „RAKA” U DZIECI

Co może nasuwać podejrzenie nowotworu u dziecka?

Jest wiele potencjalnych symptomów i objawów raka u dzieci – jednak większość z objawów jest niespecyficzna, czyli towarzyszy nie tylko schorzeniom onkologicznym, ale często występuje w przebiegu innych chorób np. o podłożu infekcyjnym.

Szczególną uwagę rodziców i lekarzy powinny zwrócić następujące objawy:



Ból – dzieci często nie potrafią wskazać dokładniej lokalizacji bólu i nie

rozróżniają bólu kostnego od mięśniowego. Najczęściej nie jest to objaw izolowany, ale towarzyszą mu: mniejsza aktywność dziecka, osłabienie, drażliwość. Istotną cechą bólu związanego z rozwijająca się chorobą nowotworową jest jego narastanie w czasie i coraz mniejsza reakcja na środki przeciwbólowe. Uważa się, że UTRZYMUJĄCE się bóle głowy (zwłaszcza przy ujemnym wywiadzie rodzinnym w kierunku migreny, nasileniu bólu po przebudzeniu oraz z towarzyszącymi objawami sugerującymi wzrost ciśnienia śródczaszkowego – np. wymioty, nudności) są wskazaniem do konsultacji stanu dziecka z lekarzem. Bóle brzucha mogą mieć związek z szybko rosnącym, uciskającym guzem oraz naciekami w obrębie jelit, prowadząc do niedrożności przewodu pokarmowego. Powtarzający się ból kręgosłupa – jeśli nie było urazu ZAWSZE powinien budzić niepokój i wymaga oceny lekarza.

Gorączka – często współwystępująca z osłabieniem, bólami kostnymi, powiększeniem węzłów chłonnych, śledziony lub wątroby. Często jest to gorączka bez innych objawów infekcji. Gorączka towarzysząca guzom kości wiąże się głównie z nocnymi bólami kostnymi. Gorączka będąca jednym z objawów nowotworu często jest oporna leki przeciwgorączkowe i nie reaguje na antybiotyki.

Wymioty – często wynikają z obecności guzów mózgu i są konsekwencją podwyższonego ciśnienia środczaszkowego. Ich cechą charakterystyczną jest pojawianie się rano, ulga po zwymiotowaniu i towarzyszące bóle głowy. Wymioty mogą też towarzyszyć nowotworom rozwijającym się w obrębie jamy brzusznej.

Kaszel – zwłaszcza uporczywy i nieefektywny, bez innych objawów infekcji dróg oddechowych, może wskazywać na rozwój guza w śródpiersiu,

NOWOTWORY U DZIECI – POZOSTAŁE SYMPTOMY CHOROBY

Warto także być czujnym przy pojawieniu się zeza (u wcześniej zdrowego dziecka) – zwłaszcza jednostronnego, wytrzeszczu gałek ocznych oraz tzw. krwiaków okularowych. Z innych objawów związanych w twarzą niepokoić może utrudnienie drożności nosa, krwawienie z przewodów nosowych lub słuchowych i z śluzówek jamy ustnej oraz asymetria twarzy i szyi.

W zakresie klatki piersiowej niepokoić mogą: duszność, bóle utrudniające oddychanie, poszerzenie naczyń żylnych, zniekształcenie żeber. W kwestii układu moczowo- płciowego warto ustalić przyczynę gwałtownie przebiegających krwawień miesięcznych, powiększenia jąder (zwłaszcza niesymetrycznie) oraz przedwczesnego dojrzewania płciowego (przed 7-8 rokiem życia). Zarówno za dużo moczu jaki i za mało moczu czy wreszcie brak moczu mogą współistnieć z chorobą nowotworową u dzieci. Przykładem nowotworów przebiegających z zaparciami są: guzy rdzenia kręgowego oraz nowotwory rozwijające się w przewodzie pokarmowym. W obrębie jamy brzusznej uwagę powinny zwracać: asymetria i zniekształcenia brzucha, powiększenie jego obwodu oraz poszerzone naczynia krwionośne. Znamiona barwnikowe wymagają zawsze obserwacji a często konsultacji onkologa (nie dermatologa czy chirurga), szczególnie jeśli obserwujecie szybki wzrost, zmianę barwy, pojawienie się rumieniowej otoczki wokół nich oraz guzki tzw. Satelitarne, krwawienie.

Osobno należy potraktować węzły chłonne – niepokój powinno budzić ich powiększenie, nierówna powierzchnia, nieprawidłowa konsystencja. Także asymetryczne powiększenie węzłów chłonnych bez towarzyszącego zaczerwienienia skóry, bolesności i rozmiękania powinno być powodem konsultacji lekarskiej. Warto jednak pamiętać, że powiększenie węzłów chłonnych jest często wynikiem fizjologicznej nadreaktywności immunologicznej dzieci. Ten objaw jest stwierdzany u połowy małych pacjentów badanych przez pediatrę.

Najczęstsze objawy kliniczne charakterystyczne dla wielu chorób wieku dziecięcego oraz nowotworów u dzieci:

OBJAWY	CHOROBY DZIECIĘCE	NOWOTWORY
Bóle głowy, wymioty	Migrena, zapalenie zatok, neuroinfekcje	Guzy mózgu
Powiększenie węzłów chłonnych	Zapalenie węzłów chłonnych, reakcja odczynowa na proces zapalny w sąsiedztwie, gruźlica, AIDS	Białaczka, chłoniaki
Bóle brzucha, powiększenie obwodu brzucha	Zaparcia, wypełniony pęcherz moczowy, torbielowatość nerek, choroby pasożytnicze, odzwierzęce,	Nerczak zarodkowy, zwojak zarodkowy, wątrobiak płodowy, chłoniak, białaczka, guzy germinalne
Bóle kostne, obrzęki stawów	Uraz, zapalenie kości, reumatoidalne zapalenie stawów, gorączka reumatyczna, infekcje wirusowe	Guzy kości, białaczka,
Guz śródpiersia	Przetrwała grasica, torbiele, naczyniaki, przepukliny	chłoniaki, zwojak zarodkowy, przerzuty nowotworowe, białaczka
Krwawienie, skaza krwotoczna	Zaburzenia układu krzepnięcia na różnym tle, hemofilia, małopłytkowość	Białaczka, przerzuty nowotworowe do szpiku kostnego
Niska liczba krwinek białych + anemia + małopłytkowość	Choroby infekcyjne wirusowe i bakteryjne, zespoły uszkodzenia szpiku kostnego	Białaczka, przerzuty nowotworowe do szpiku kostnego
Guzek, zgrubienie tkanek	Stan zapalny, torbiel	Mięsak tkanek miękkich, chłoniak, Histiocytoza, przerzut nowotworu

Większość zaprezentowanych objawów występuje powszechnie – także w chorobach nienowotworowych. Jednak w przypadku UTRZYMYWANIA SIĘ NIESPECYFICZNYCH OBJAWÓW PRZEZ DŁUŻSZY CZAS I NARASTANIA ICH W CZASIE niezwykle istotne jest przeprowadzenie szybkiej i dokładniej diagnostyki różnicowej, ze szczególnym uwzględnieniem podłoża nowotworowego choroby. Pamiętajmy, że nowotwory u dzieci, które zostały wcześnie rozpoznane, mają dużą szansę na skuteczne leczenie i dobre rokowanie.

WIZYTA U ONKOLOGA CZY HEMATOLOGA DZIECIĘCEGO NIE JEST JEDNOZNACZNA Z ROZPOZNANIEM RAKA. POZWOLI CZĘSTO USPOKOIĆ PAŃSTWA, WYTŁUMACZYĆ.



W WYBRANYCH PRZYPADKACH UCHRONIĆ PRZED ZAAWANSOWANIEM CHOROBY NOWOTWOROWEJ.